Аймгийн Алдарт уяач Д.Моондой: Айрагдуулж чадаагүй ч хүрэн мориныхоо хурдыг таниулсан 1992 оны наадам хамгийн сайхан нь


Сүхбаатар аймгийн Онгон сумын уяачдын цуврал ярилцлагын ээлжит хүрч байна. Энэ удаагийн зочин Их булаг 1-р багийн харьяат, аймгийн Алдарт уяач Дамдинсүрэнгийн Моондой байх болно. 1952 оны хавар Хүрийн өвөлжөө хэмээх газар айлын гурав дахь хүүхэд болон мэндэлсэн тэрээр V, VII таван жилийн гавшгайч юм.
-Олон дүү дагуулсан өнөр бүлийн гишүүн юм байна. Та эцэг эхээс хэдүүлээ вэ?
-Миний төрсөн эцэг Санж гэж хүн байсан. Намайг багад Дамдинсүрэн гэж хүн охиндоо хань болгоё хэмээн өргөж авсан юм билээ. Өргөмөл аав, ээждээ ирээд би найман дүү дагуулж, өнөр айл болсоон. Төрсөн талдаа бол би хоёр ах, хоёр дүүтэй.
-Таны дээдчүүл морь уяж байсан уу?
-Уяж байсаан. Дамдинсүрэнгийн хар нүдэн хээр, самсаа цагаан хээр зэрэг хурдан хүлгүүд байлаа. Аав маань тоо бүртгэгч, Сумын дарга, аж-ахуйн дарга зэрэг ажил эрхэлж байсан хүн. Төрийн ажил хийхийн зэрэгцээ морь уядаг. Хар нүдэн хээрийг нь би унаж байсан юм. Түрүүлдэггүй, дандаа аман хүзүүддэг морь байж билээ. Наранд ч айрагдаж л байсан. Бас нэг хээр халзан морь нь даага, соёолондоо сумын наадамд таваар давхисан. Бид ажил төрөл ихтэйгээсээ болоод дахин уяж чадаагүй юм. Сүүл үедээ нэг саарал морь уядаг байснаа Гочоо гэдэг өвгөнд мөнгөн аяганаас өгчихөж билээ. Намайг ухаан орохоос өмнө хүнээс нэг ухаа морь авч түрүүлгэж байсан л гэдэг юм. Бас нэг халтар морь хүргэндээ авч өгөөд түрүүлгэсэн гэж ярьдаг. Миний мэдэхийн сар шинийн уралдаанд морь их уралдуулдаг л хүн байсан.
-Ажлаа завчлаад морь уяад л байдаг байж.
-Тэр үеийн хөгшчүүл бараг толгой дарааллан морь уядаг байсан даа. Уяхгүй байх арга ч байгаагүй юм чинь. Манай эндхийнхэн чинь морь уяхгүй нэгнээ өөрийг нь уяна гээд хазаарлаж, ногтлоод хусах зэргээр элдэвлэдэг. Тэрнээс нь болоод эр болгон нь шахуу морь уядаг байж. Уядаггүй цөөн нэгэн нь элдэвлэлээ гэж гомдоллодоггүй, тоглоом даадаг, үг даадаг, одоогийн залуучуудыг бодвол жудагтай байжээ.

-Моондой гэдэг хүний морь уясан түүх хэзээнээс эхэлдэг вэ?
-Цэргээс халагдаж ирээд л морь уясан даа. Хамгийн анх Эрдэнэцагаанд отроор явж байгаад нэг даага уралдуулсан түрүүлж яваад хадуурч зургаалчихдаг юм. Эмнэг шахуу байсан болохоор нь томхон хүүхэд тавиад явуулчихсан чинь зургаалчихсан. Тэгээд л морь уяж хүний хүүхэд гуйгаад явдаг болсон. Морь давхихгүй байх эхэн үед хүүхэд олдохгүй, сүүлдээ морь хурдлаад ирэхээр уралдаад шахуу унадаг болсон (инээв).
-Боргил гуай хар азарганы төлөөр сайхан наадсан байдаг. Харин таны хувьд ямар удмын адуугаар илүүтэй амжилт үзүүлсэн бэ?
-Намайг цэргээс халагдаад ирэхэд аав маань нэг алаг гүү хадгалж байсан юм. Тэрийгээ Шийрэв, Жамбалдорж нарын адуунд аваачиж тавьсан. Мөн би Базаршир гэж өвгөнөөс Дүйдэнгийн харын угшилтай хээр азарга авсан юм. Түүнийхээ төл хүрэн морь, алаг азаргаар сайн наадсан. Сум байгуулагдсаны 60 жилийн ойгоор хоёулаа айрагдсан юм.
-1985 онд гэсэн үг үү?
-Тийм болох нь. Хүрэн морь хавчигтаа гуравлаад, алаг азарга хязаалан үрээ тавд давхисан юм. Нэг жил өнжөөд хүрэн морь нь тавласан.
-Тийм байна. 1987 онд айргийн тавд хурдалж байж.
-1990 онд хүрэн морь түрүүлсэн. 1991 онд бас нэг хүрэн морь дөрөвлөж, бор халзан даага түрүүлсэн. Заримыг нь мартчихжээ. Миний уясан морьд медальтай үед чиг л хурдалж байсан, медальгүй үед чиг л хурдалж байсан. Ямар ч байсан сумын наадмаас овоо хэдэн айраг, түрүү хүртсээн.
-Алаг азарга тань хэрхэн хурдалсан юм бэ?
-Соёолон хүртлээ сумынхаа наадамд хоёр айрагдсан.Тэгээд дахин амжилт үзүүлж чадаагүй юм. Надад дургүй адуу байсан юм уу азаргатай ноцолдож уруулах гэх мэтээр нэг л уяж болдоггүй байсан. Харин үр төлүүд нь бол сайн давхисаан. Жишээлбэл, Цэрэг гэж хүнээс авсан харагч гүүний төлүүд байна. Миний улаан, дүүгийн бор азарганууд сайн л давхисан. Эх харагч гүүг нь хүнсэнд хэрэглэх гэж байхад би авч, амийг нь аварч байсан юм. Тийм болоод тэр үү, харагч гүүний төлүүд сайн давхисан шүү.
Яг ийм яриа нэлээдийг сонсдог шүү. Таны хүрэн морийг “хашин” гээд байдаг нь ямар учиртай юм бэ. -Хашин морь хурдлах уу?
-Миний хүрэн морь этгээд адуу. Явна гэж байхгүй хоргоодуу, араас нь хөөхөөр өөдөөс тонгорно. Нэг юм аргалсаар тавиланд хүрээд морьд эргэхэд хамгийн сүүлд үлдэнэ. Тэгсэн хэрнээ нэг мэдэхэд л тархинд гараад ирдэг. Тэрийг нь мэдчихээд аймгийнхан “Онгоны хашин хүрэн морь аюултай” гэж байсан юм.

-Аймгийн наадамд уралдаж байсан юм уу?
-Нэг жилийн наадмаар энэ Боргил бид хэд тэмээн тэрэгтэй явцгаасан юм. Хүрэн морь хоёр сунгалтанд түрүүлчихээд байхад нь би хоолны алдаа хийгээд наадмаар айрагдуулж чадаагүй. Би хоолыг нь ихдүүлчихсэн байна лээ. Түүнээс хойш сумандаа хоёр, Наранд нэг айрагдсан.
-Алтан овооныхоо тахилга наадмуудад оролцож байв уу?
-Хоёр гурван ч удаа очсон. Намжилдоржийн хонгор морь түрүүлэхэд миний хүрэн морь 10-аар давхисан. Тэгсэн морь будилаантсан гээд бай шагнал ч өгөөгүй. Сүүлд нь энэ улс заргалдаж байгаад медаль тэмдгээ авсан юм шиг байна лээ.
-Наадам будилах ч хэцүү шүү. Хүүхдүүдээс морь уядаг залуучууд бий юу?
-Бий, бий. Манайх есөн хүүхэдтэй. Багадаа цөм хурдан морь унаж байсан. Одоо бол нэг хүү л уяж байна. Заримдаа айрагдлаа, заримдаа 10 дотор давхилаа л гэх юм. Хамгийн гол хэцүү юм морь унах хүүхэд алга. Бидний үед хүүхдийг сонгож унуулдаг байсан бол одоо морь унах хүүхэд олдохгүй байна шүү дээ.
-Уралдаанч хүүхдийн асуудал хөдөө, хотгүй хүнд асуудлуудын нэг болоод байна аа. Энэ удаа хоёулаа асуудал ярилгүй дурсамж хүүрнэе. Та бидэнд хамгийн сайхан наадмынхаа дурсамжаас хуваалцаач.
-Наадам болгон сайхан. Тэр тусмаа морь түрүүлж, айрагдсан наадам бүр гоё. Хүрэн морио айрагдуулж чадаагүй ч “Онгоны хурдан хүрэн” хэмээн аймгийнханд таниулсан 1992 оны наадам л хамгийн сайхан нь юм уу даа. Тэр жил аймаг байгуулагдсаны 50 жилийн ой гээд олон сумын уяачид ирсэн юм. Тэгэхэд хоёр сунгаанд түрүүлгээд “Онгоны хашин хүрэн аюултай шүү” гэж хэлүүлэх сайхан л байлаа.

-Ийм сайхан бахдалт наадмууд таны үр хүүхдүүдэд олон тохиох болтугай. Ярилцсанд баярлалаа. Морь уях төрийн хэрэгт нь амжилт хүсье. Эрүүл энх байж урт удаан наслаарай.
-Та нарт ч гэсэн амжилт хүсье. Олон уяачийн магнайг тэнийлгэсэн сайхан ажил хийж яваа юм байна. Үр хүүхдийнхээ сайн сайхныг, үрээ мориныхоо хурдан хурцыг үзэж яваарай, дүү нар минь.
Баярлалаа.
А.Тэлмэн
2 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
8 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
8 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
9 цагийн өмнө Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрүүлсэн шүү
-
10 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
10 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
13 цагийн өмнө АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
13 цагийн өмнө МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
17 цагийн өмнө Фото - Азаргаа мордуулав
-
17 цагийн өмнө 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Өчигдөр, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дунд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дээд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд О.Баасанцэрэнгийн хү…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдаанд Э.Бат-…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ц.Амарсанаагийн хонг…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын хүрэн…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
-
2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд Х.Гарь…
-
2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд 106 да…
-
13 цагийн өмнө АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Өчигдөр, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
17 цагийн өмнө 153 азарга бүртгүүлжээ
-
13 цагийн өмнө МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Өчигдөр, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
8 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
17 цагийн өмнө Фото - Азаргаа мордуулав
-
Өчигдөр, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
8 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
10 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
10 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
9 цагийн өмнө Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрүүлсэн шүү
102.91.5.138
БҮГДЭЭРЭЭ САЙН УУ!!!!! Бид олон нийтэд мэдээлэхийг хүсч байна; Та бөөрийг худалдахыг хүсч байна уу? Та санхүүгийн хямралын улмаас бөөрийг зарж борлуулах боломжийг эрэлхийлж байна уу, юу хийхээ мэдэхгүй байна уу? Дараа нь бидэнтэй холбоо бариад DR.PRADHAN.UROLOGIST .LT.COL@GMAIL.COM хаягаар бид танд бөөрнийх нь хэмжээгээр санал болгох болно. Яагаад гэвэл манай эмнэлэгт бөөрний дутагдалд орж, +91424323800802. и
Reply197.210.77.57
Та бүхэнд энэ өдрийн мэнд, та санхүүгийн бэрхшээлийг даван туулж байна уу, бөөрөө 760,000 доллараар зарж, эрүүл чийрэг байх боломжтой. Фортис эмнэлэг бөөрний ноцтой донороос 760,000 доллараар бөөр худалдаж авч байна, тэд хамгийн сайн эмчтэй, хүссэн зүйлээ авч, ядуурлаас ангижрах боломжтой, хэрвээ та бөөрний өвчний улмаас бөөр шилжүүлэн суулгахыг хүсч байвал. бөөр шилжүүлэн суулгахад тусална Хэрэв та бөөр худалдаж авах эсвэл зарахыг хүсч байвал fortis hospital -тай холбоо бариарай Тэд танд хагалгаанд орохын тулд визээ боловсруулж, эмчилгээний дараа шууд өгөх мөнгийг танд төлдөг Мэс засал хийвэл танд үлдэгдэл мөнгийг өгнө сонирхож байгаа бол эмнэлгээр дамжуулан холбоо барьж болно fortis.hospital.in@g mail.com
Reply