Уяач А.Буд: Аавын уясан нэгдлийн хүрэн азарга багадаа их маягтай адуу байсан


Бидний уулзсан дараагийн зочин бол Дөхөм II багийн харьяат, уяач Аавынхүүгийн Буд байлаа. Сум, аймгийн сайн малчин, ХХААЯ-ны Тэргүүний ажилтан цол тэмдгийн эзэн тэрээр малчин, сумын Алдарт уяач аавынхаа удмыг залган хурдан хүлгийн уяа эвлүүлэх болсоор 20 гаруй жилийг үджээ. “Би ч айхтар мундаг уяач биш ээ” гээд дуугаа хураачих цөөн үгтэй Алдарттай ярилцсанаа энэ удаад хуваалцаж байна.
-Таны аав Аавынхүү хэзээнээс хурдан морь уясан хүн бэ?
-Миний аав Цэвэгсүрэнгийн Аавынхүү нь Сүхбаатар аймгийн Асгат суманд төрсөн. Айлын гурав дахь хүү, дороо хоёр дүүтэй. Аав маань малчин хүн л дээ. Таван хошуу малаас хонь тэмээ хоёрыг илүү олон жил хариулсан. Тухайн үедээ нэгдэлд ажиллаж байсан учраас даага сургана. Бас морь уяна. Улмаар хүрэн азарга уясан нь сайн давхиж их урам орсон болов уу. Ажил их болохоор энэ хүрэн азаргаа уячихаад өөрөө наадамд явж чадахгүй Пүрэвжав ахдаа өгч явуулдаг байсан. Цэвэгсүрэн гэж манай өвөө цэргийн арслан цолтой, овооны наадамд их барилддаг хүн байж билээ.

-Хүрэн азарга нь хаанахын адуу юм бэ. Яаж давхиж байв?
-Нэгдлийн л адуу байгаа юм. Тэр үед хувийн адуу мал гэж байх биш. Нэгдлийн адуунаас нэг хүрэн даага сургаж уяад л эхэлсэн. Хүрэн азарга нь бага насандаа их маягтай адуу байсан. Олон ч айрагдсан. Тухайлбал, даага аман хүзүүдээд, шүдлэн дөрөвлөж, хязаалан түрүүлсэн. Дараа жил нь ахиад соёолон түрүү, бүүр нас нийлсэн хойноо гурав ч түрүүлсэн байхгүй юу. Сүүлд Дугарын Цогбаяр гэж хүний хүрэн азарга гурав түрүүлж, аавын хүрэний амжилтыг давтсан байдаг юм.
-Хэд айрагдсан юм бэ?
-Дөрөв айрагдсан. Өвлийн уралдаанд дөрөв, тав айрагдсан гэсэн.
-Хэд хүртлээ уралдсан юм бол оо?
-Хүүхэд байсан болохоор санахгүй байна. Ямартаа ч 1960 оны сүүлээс уралдуулж эхлээд,1973 онд 12-той суманд түрүүлсэн. Түүнээс хойш ахин уралдаагүй ээ. Уг нь ч ганц нэг уях нь уяж л байсан.
-Хүрэн азарганы төлүүд яаж давхисан бэ?
-Сайн давхиж байсан. Дандаа хүрэн азарганууд болсон. Энэ дунд нэг л буурал морь бий. Төлүүдээс сумын Алдарт уяач Цогтбаатар гэж хүнд нэг хүрэн азарга очсон. Аймгийн Алдарт уяач Дамдинжавт хүрэн морь очоод суманд түрүүлж, хэд хэд айрагдсан. Жигжидийн Нэргүйбаатарын хүрэн азарга ч хэд айрагдсан. Сүхбаатар сумын Батдорж гэж хүнд хүрэн азарга болон төлүүд нь давгүй давхиад л байна. Энэ мэт гарсан төлүүдийг нь ах дүү, найз нөхөддөө бэлэглэсэн нь хурдалж байгаа юм. Тэр тусмаа төлийнх нь төлүүд сайн давхисан.
-Хүрэн азарга ямар галбиртай азарга байсан бэ?
-Дандаа хөтөлгөөтэй уяна. Уяа морь хадуурч, хадуурч араас нь явсаар түрүүлнэ. Их маягтай, ааштай азарга байсан. Туйлаад л шидчихнэ шүү дээ. Төлүүд нь ч мөн тийм. Зарим төлийг нь дийлэхгүй, тавьж л байлаа.

-Та хүрэн азаргаа унаж байв уу?
-Би хамгийн сүүлд 12-тойд нь унаж түрүүлгэсэн. Тэр жилийн наадам аавтайгаа үзсэн хамгийн сайхан нь байгаа юм. Түүнээс өмнө аавын ах Пүрэвжавын охин Эрдэнэчимэг гэж унадаг байлаа. Нэг их олон хүүхэд унаж байгаагүй гэж аав ярьдаг юм.
-Аав тань өөр ямар адуугаар наадаж байсан юм бэ?
-Жилдээ гурав, дөрвөн морь бол уячихна аа. Тэр үед адуу мал ч цөөхөн. Нэгдэл адуунаас авчирч сургаад л уяна. Батын Лхамсүрэнгийн хар азарганы төл хар азаргыг суманд аман хүзүүдүүлж байсан. Өөр улаан, алаг морьдоо 10 дотор хэд хэд давхиулж байлаа.
-Энэ хүрэн азарганы хөшөөг хаанаас хийсэн юм бэ?
-Дээр үед барималчин Ганжуур гэж хүнээр хийлгэсэн. Социализмын үед нутаг орны зүгээс л босгосон хөшөө байгаа юм.
-Одоо хүрэн азарганы үр удам хэн хэн гэж хүмүүст үлдсэн бэ?
-Жигжидийн Нэргүйбаатар, Мажигсүрэнгийн Цогтбаатар нарт бий.

-Танд байхгүй юм уу?
-Байхгүй ээ. Тухайн үед цөөхөн ч гүү хураалгадаг байлаа. Манайх сүүлд л намайг цэргээс халагдаад ирэхийн үед овоо хэдэн адуутай болсон айл. Тэр үед нэвсийсэн хүрэн азарга тав, зургаан гүүтэй явдаг сан. Паглагар өргөн духтай, том биетэй, сүүл дэл нь их өтгөн азарга байсныг тод санаж байна.
-Та хэдий үеэс морь мал уяж байгаа вэ?
-Би 1995 оноос хойш морь уяж байна. Тийм ч айхтар мундаг уяач биш ээ. Өнгөрсөн хугацаанд арав дотор хэдэн морь давхиуллаа. Нэг сайн азарга сумандаа аман хүзүүдүүллээ. Гэхдээ хүн бүл муутай болхоор морь уяад байж чадахгүй юм. Таван хошуу малаа л дагнаад маллаж байна.
-Хүүхдүүд морь уядаггүй юу?
-Цэрэгт явсан хүү маань жаахан сонирхолтой. Ах нь болохоор ажил алба гээд завгүй байдаг юм.
Бидний яриа энд хүрээд өндөрлөж байна. Урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа.
-Баярлалаа. Та бүхэнд ажлын өндөр амжилт хүсье.
А.Тэлмэн
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
9 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
9 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
10 цагийн өмнө Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрүүлсэн шүү
-
11 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
11 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
14 цагийн өмнө АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
14 цагийн өмнө МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
18 цагийн өмнө Фото - Азаргаа мордуулав
-
18 цагийн өмнө 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Өчигдөр, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дунд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дээд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд О.Баасанцэрэнгийн хү…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдаанд Э.Бат-…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ц.Амарсанаагийн хонг…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын хүрэн…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
-
2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд Х.Гарь…
-
2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд 106 да…
-
14 цагийн өмнө АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Өчигдөр, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
18 цагийн өмнө 153 азарга бүртгүүлжээ
-
14 цагийн өмнө МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
9 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Өчигдөр, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
18 цагийн өмнө Фото - Азаргаа мордуулав
-
Өчигдөр, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
9 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
11 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
11 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
10 цагийн өмнө Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрүүлсэн шүү
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна