МУ-ын Алдарт уяач Л.Батмөнх: Гурван халзан үрээгээрээ сайхан наадлаа

2016 оны 10-р сарын 20 -нд

АХ-95 жилийн ой, Үндэсний их баяр наадмын хурдан соёолонгийн уралдаанд хүрэн халзан үрээгээ айргийн тавд хурдлуулсан МУ-ын Алдарт уяач Л.Батмөнхийн баярын сэтгэгдлийг уншигч танаа хүргэж байна.
-Халзан соёолон төрийнхөө наадамд айргийн тавд хурдаллаа. Баяр хүргэе?
-Баярлалаа. Унаган соёолон маань улсынхаа наадамд айрагдсанд баяртай байна. Өнөө жил улсынхаа наадамд азарга, их нас, соёолон, шүдлэн насны морьд мордуулсан. Азарга 12, их насны морь 51, шүдлэн 26, 33-аар тус тус давхилаа.
-Өнөө жилийн баяр наадмын талаар ямар бодолтой байгаа вэ?
-Бороо, хуртай дэлгэр сайхан жил байна. Аймгуудын баяр наадам хойшилсон болохоор морьдын тоо их, өтгөн сайхан наадам боллоо.
-Нутагтаа болсон баруун бүсийн уралдааныг зорьсон. Хэрхэн наадсан бэ?
-Тэгсээн. Өнөө жил миний төрсөн нутаг Говь-Алтай аймагт баруун бүсийн уралдаан болж, би улсын наадмын дараа “Их хурд”-д оролцолгүйгээр шууд нутаг явсан. Нутагтаа очоод өөрийн унаган гурван халзан адуугаа дараагаар нь оруулж сайхан наадлаа. Баруун бүсийн уралдаан үүлдэрлэг байдлаар сайн ялгаж, улсын наадмын зайг баримтлан уралдуулсан. Өөрөөр хэлбэл их насны морь 26, азарга 23, эрлийз дээд нас 23, соёолон 23, хязаалан 18, шүдлэн 14, даага 11 км зайд тус тус уралдлаа. Мөн наадмын хаалтын үеэр аймгаасаа төрсөн улсын цолтой уяачдад хүндэтгэл үзүүлэх арга хэмжээг зохион байгуулснаараа бусад бүсээс ялгарч байлаа.
-Сайхан арга хэмжээ болно лээ?
-Улсын цолтой уяачдадаа тухайн сум, орон нутгаас нь эмээл хазаартай морь бэлэглэж, хөдөлмөр зүтгэлийг нь үнэллээ. Надад сайхан жороо морь таарсан. Манай Алтай нутаг бол эрт дээр үеэсээ жороо морьдоороо алдартай. Түүнийг нь бэлгэдэн Бигэр сумын ЗДТГ-аас сумынхаа наадамд дөрвөөр давхисан жороо морийг сонгон бэлэглэсэн. Түүнд нь маш их баярлаж байгаа.
-Нутгийн хүү уралдааны санхүүжилтыг бүрдүүлэхэд оролцоо байлгүй?
-Оролцолгүй яахав. Есөн насны ангилалд унасан морио түрүүлгэж, айрагдуулсан 45 хүүхдэд иж бүрэн хамгаалалтын хувцас хэрэгсэл бэлэглэсэн.
-Баруун бүсэд хэдэн насны морьтой очсон бэ?
-Эрлийз дээд насанд гурван үрээ мордуулж, гурвууланг нь айрагдуулсан. Мөн эрлийз дунд насны ангилалд найздаа өгсөн шүдлэн үрээ гуравт орсон. За тэгээд хязаалан 21, даага 18, шүдлэн 21, их морь 34-өөр давхилаа даа. Өнгөрсөн жил болсон зүүн бүсийн уралдаанд миний унаган хоёр үрээ мөн дараагаараа орсон.
-Хэдэн жилийн өмнө Ирландаас Англи азарганууд оруулж ирсэн. Тэднийхээ төлүүдээр наадаж байна уу?
-Тиймээ. Сая баруун бүсэд гурваар давхидаг шүдлэн үрээ Ирландаас авчирсан азарганы т анхны төл. Тэр азаргануудын төл дээд тал нь шүдлэн болоод байна. Хүмүүс эрлийз адууг маллахад төвөгтэй гэж боддог шиг байгаа юм. Тийм биш шүү дээ. Өвөл цаг хатуурчихгүй бол монгол адуу шигээ бэлчээрээр өвөлжчихнө. Тэр үед би гурван азарга оруулж ирээд нэгийг нь хүнд өгсөн. Хоёр азарга нь одоо тус бүр 25 гүүтэй. Шинэ цагийн адуунаасаа би нутаг орон руугаа ч явуулдаг, хүмүүст ч өгдөг. Очсон газартаа түрүүлж, айрагдаад дажгүй л байгаа дуулддаг ш дээ.
-Баруун бүсэд халзан үрээнүүд хөвгүүдийн тань нэр дээр мордож байна лээ. Хүүхдүүд моринд дуртай юу?
-Би гурван хүүтэй. Манай гурван хүү гурвуулаа моринд дуртай. Гурвуулаа морь унадаг. Том хүү маань 2010 онд бүсийн наадмаас айраг хүртэж байсан. Бага хүү ч ялгаагүй хурдан морь унана. Аав, ээж хоёр нь моринд дуртай болохоор хүүхдүүд дагадаг юм шиг байна. Манай эхнэр бас моринд их дуртай. Аймаг, сумын наадамд морь мордуулна. Өөрөө сумын Алдарт уяач цолтой.
-Моринд дуртай, морио дээдэлдэг бүсгүйчүүдийн хүрээ тэлж байна шүү. Удахгүй улсын цолонд хүрэх бизээ?
-Ерөөлөөр болог. Цол гэснээс миний хувьд өнөө жил гурван халзан үрээнийхээ амжилтаар Манлай уяачийн болзол хангалаа. Би чинь улс, бүс наадмаас 24 айраг хүртсэн хүн шүү дээ. Өмнө нь тоо нь гүйцчихээд чанар нь хүрдэггүй байсан юм. Энэ амжилтын 70 хувь нь миний унаган адууных.
-Манлай цолоо авахад тань баяртайгаар уулзъя. Ярилцсанд баярлалаа.
-Баярлалаа. Та бүхний ажилд амжилт хүсье.
А.Энхжил
-Халзан соёолон төрийнхөө наадамд айргийн тавд хурдаллаа. Баяр хүргэе?
-Баярлалаа. Унаган соёолон маань улсынхаа наадамд айрагдсанд баяртай байна. Өнөө жил улсынхаа наадамд азарга, их нас, соёолон, шүдлэн насны морьд мордуулсан. Азарга 12, их насны морь 51, шүдлэн 26, 33-аар тус тус давхилаа.
-Өнөө жилийн баяр наадмын талаар ямар бодолтой байгаа вэ?
-Бороо, хуртай дэлгэр сайхан жил байна. Аймгуудын баяр наадам хойшилсон болохоор морьдын тоо их, өтгөн сайхан наадам боллоо.
-Нутагтаа болсон баруун бүсийн уралдааныг зорьсон. Хэрхэн наадсан бэ?
-Тэгсээн. Өнөө жил миний төрсөн нутаг Говь-Алтай аймагт баруун бүсийн уралдаан болж, би улсын наадмын дараа “Их хурд”-д оролцолгүйгээр шууд нутаг явсан. Нутагтаа очоод өөрийн унаган гурван халзан адуугаа дараагаар нь оруулж сайхан наадлаа. Баруун бүсийн уралдаан үүлдэрлэг байдлаар сайн ялгаж, улсын наадмын зайг баримтлан уралдуулсан. Өөрөөр хэлбэл их насны морь 26, азарга 23, эрлийз дээд нас 23, соёолон 23, хязаалан 18, шүдлэн 14, даага 11 км зайд тус тус уралдлаа. Мөн наадмын хаалтын үеэр аймгаасаа төрсөн улсын цолтой уяачдад хүндэтгэл үзүүлэх арга хэмжээг зохион байгуулснаараа бусад бүсээс ялгарч байлаа.
-Сайхан арга хэмжээ болно лээ?
-Улсын цолтой уяачдадаа тухайн сум, орон нутгаас нь эмээл хазаартай морь бэлэглэж, хөдөлмөр зүтгэлийг нь үнэллээ. Надад сайхан жороо морь таарсан. Манай Алтай нутаг бол эрт дээр үеэсээ жороо морьдоороо алдартай. Түүнийг нь бэлгэдэн Бигэр сумын ЗДТГ-аас сумынхаа наадамд дөрвөөр давхисан жороо морийг сонгон бэлэглэсэн. Түүнд нь маш их баярлаж байгаа.
-Нутгийн хүү уралдааны санхүүжилтыг бүрдүүлэхэд оролцоо байлгүй?
-Оролцолгүй яахав. Есөн насны ангилалд унасан морио түрүүлгэж, айрагдуулсан 45 хүүхдэд иж бүрэн хамгаалалтын хувцас хэрэгсэл бэлэглэсэн.
-Баруун бүсэд хэдэн насны морьтой очсон бэ?
-Эрлийз дээд насанд гурван үрээ мордуулж, гурвууланг нь айрагдуулсан. Мөн эрлийз дунд насны ангилалд найздаа өгсөн шүдлэн үрээ гуравт орсон. За тэгээд хязаалан 21, даага 18, шүдлэн 21, их морь 34-өөр давхилаа даа. Өнгөрсөн жил болсон зүүн бүсийн уралдаанд миний унаган хоёр үрээ мөн дараагаараа орсон.
-Хэдэн жилийн өмнө Ирландаас Англи азарганууд оруулж ирсэн. Тэднийхээ төлүүдээр наадаж байна уу?
-Тиймээ. Сая баруун бүсэд гурваар давхидаг шүдлэн үрээ Ирландаас авчирсан азарганы т анхны төл. Тэр азаргануудын төл дээд тал нь шүдлэн болоод байна. Хүмүүс эрлийз адууг маллахад төвөгтэй гэж боддог шиг байгаа юм. Тийм биш шүү дээ. Өвөл цаг хатуурчихгүй бол монгол адуу шигээ бэлчээрээр өвөлжчихнө. Тэр үед би гурван азарга оруулж ирээд нэгийг нь хүнд өгсөн. Хоёр азарга нь одоо тус бүр 25 гүүтэй. Шинэ цагийн адуунаасаа би нутаг орон руугаа ч явуулдаг, хүмүүст ч өгдөг. Очсон газартаа түрүүлж, айрагдаад дажгүй л байгаа дуулддаг ш дээ.
-Баруун бүсэд халзан үрээнүүд хөвгүүдийн тань нэр дээр мордож байна лээ. Хүүхдүүд моринд дуртай юу?
-Би гурван хүүтэй. Манай гурван хүү гурвуулаа моринд дуртай. Гурвуулаа морь унадаг. Том хүү маань 2010 онд бүсийн наадмаас айраг хүртэж байсан. Бага хүү ч ялгаагүй хурдан морь унана. Аав, ээж хоёр нь моринд дуртай болохоор хүүхдүүд дагадаг юм шиг байна. Манай эхнэр бас моринд их дуртай. Аймаг, сумын наадамд морь мордуулна. Өөрөө сумын Алдарт уяач цолтой.
-Моринд дуртай, морио дээдэлдэг бүсгүйчүүдийн хүрээ тэлж байна шүү. Удахгүй улсын цолонд хүрэх бизээ?
-Ерөөлөөр болог. Цол гэснээс миний хувьд өнөө жил гурван халзан үрээнийхээ амжилтаар Манлай уяачийн болзол хангалаа. Би чинь улс, бүс наадмаас 24 айраг хүртсэн хүн шүү дээ. Өмнө нь тоо нь гүйцчихээд чанар нь хүрдэггүй байсан юм. Энэ амжилтын 70 хувь нь миний унаган адууных.
-Манлай цолоо авахад тань баяртайгаар уулзъя. Ярилцсанд баярлалаа.
-Баярлалаа. Та бүхний ажилд амжилт хүсье.
А.Энхжил

0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
6 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
6 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
7 цагийн өмнө Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрүүлсэн шүү
-
8 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
8 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
11 цагийн өмнө АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
11 цагийн өмнө МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
15 цагийн өмнө Фото - Азаргаа мордуулав
-
15 цагийн өмнө 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Өчигдөр, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дунд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дээд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд О.Баасанцэрэнгийн хү…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдаанд Э.Бат-…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ц.Амарсанаагийн хонг…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын хүрэн…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
-
2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд Х.Гарь…
-
2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд 106 да…
-
11 цагийн өмнө АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Өчигдөр, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
15 цагийн өмнө 153 азарга бүртгүүлжээ
-
11 цагийн өмнө МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Өчигдөр, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
6 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
15 цагийн өмнө Фото - Азаргаа мордуулав
-
Өчигдөр, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
8 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
6 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
8 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
7 цагийн өмнө Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрүүлсэн шүү
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна