Аймгийн Алдарт уяач С.Дамбажав: Монгол хүнд наадам болгон сайхан

2016 оны 10-р сарын 17 -нд

АХ-ын 95 жилийн ой, Үндэсний их баяр наадмын хурдан соёолонгийн уралдаанд хээр үрээгээ айргийн гуравт хурдлуулсан Төв аймгийн Алтанбулаг сумын уугуул, аймгийн Алдарт уяач С.Дамбажавын баярын сэтгэгдлийг уншигч танаа хүргэж байна.
-Зургаан жилийн дараа төрийн наадмаас дахин айраг хүртлээ. Баяр хүргэе?
-Баярлалаа. 2010 онд АХ-ын 89 жилийн ойгоор миний Харцага бор хязаалан айргийн таваар хурдалж, улсын наадмын анхны айргийг авчирч байсан. Түүнээс өмнө 2007 онд “Хотгойдын хурд” баруун бүсийн уралдаан болон “Говьшанхын хурд-3” говийн бүсийн уралдаанд хонгор хязаалангаа айрагдуулж байлаа. 2009 оны улсын наадамд Харцага бор маань шүдлэн үрээ долоод давхиад, “Очирваанийн хурд”-д очиж гурваар давхиж байсан. Дараа жил нь хязаалан үрээ улсад айрагдчихаад Амарбаясгалант хийдийн нэрэмжит бүсийн уралдаанд түрүүлсэн. Өнгөрсөн жил энэ хээр соёолон маань хязаалан улсад долоогоор давхиад, Увс аймагт болсон баруун бүсийн наадамд түрүүлж, энэ хавар “Дүнжингаравын хурд” уралдаандаа аман хүзүүдээд, сая улсын наадамд гурваар давхилаа.
-Өнөө жилийн өмийг нээжээ дээ?
-Тэгсээн. Хээр соёолон маань аман хүзүүдэж, зээрд халзан нь гурваар давхиад, хаврын бүсийн уралдаанаас хоёр айраг хүртсэн.
-Халзан соёолон сая улсад мордсон уу?
-Хээр нь гүү хураагаагүй болохоор улсад уралдуулсан. Харин халзан нь гүү хураачихсан болохоор авч үлдээд сумынхаа ойд уралдуулж түрүүлгэсэн. Өнөө жил манай Алтанбулаг сумын 80 жилийн ой тохиож байгаа юм.
-Сумын ойд азарга түрүүлсэн. Бусад нас яаж давхисан бэ?
-Азарга түрүүлээд, соёолон маань өнгөнд явж байгаад нуур луу орчихсон. Бусад морио тавьчихсан юм.
-Тэгвэл улсад хэдэн насны морь мордуулсан бэ?
-Улсад хоёр соёолон мордуулсан. Нэг нь гурваар, нөгөө нь 18-аар давхилаа.
-Улсын наадмын дараа хангайн бүсэд очиж наадсан уу?
-Тэгсэн. Хээр маань дахин түрүүлсэн. Үүлдэрлэг байдлын тухайд жаахан үл ойлголцлын асуудал гарсан ч амжилтыг нь тооцсон. Миний хээр соёолон бол жинхэнэ монгол адуу. Эцэг нь Даваахүү Тод манлайн Цолмон халтарын төл цавьдар азарга байдаг. 2005 онд соёолон үрээ байхад нь надад “Аавыгаа дуурайсан ааширхаг адуу юм. Уяж чадахгүй байна. Чи чадвал уяа. Чадахгүй бол азарга тавиарай” гээд өгч байсан юм. Одоо 17,18-тай азарга бий.
-Та тэгээд уяж чадсан уу?
-Чадаагүй. Толгойдоо хүргэдэггүй адуу байгаа юм.
-Эх нь ямар гүү байдаг юм бэ?
-Хээр азарганы маань эх нь Баянцагаан гаралтай. Нямын Эрдэнэхуяг гэж хүнээс авсан. Тод манлай уяач Мөнхбатаа “Мөнгөний хэрэг байна. Дөрвөн гүү хямдхан зарна” гэж байна гэхээр нь би авсан юм. Тэрэн дунд ирсэн хээр гүүний төл. Эх хээр нь улаан нүдэн Дамдинсүрэн гэж хүний хурдан зэгэл, ороо Дагва гэж хүний хурдан халтарын цустай мундаг гүү. Тэгэхээр миний хээр соёолон тойруулга адууны холын цустай монгол адуу. Ямар нэг байдлаар хасах үндэс байхгүй. Дүнжингаравт айрагдчихаад Өвөрхангайд очиход мөн хасна гээд. Тэгэхээр нь халзанг нь өөр хүний нэрээр бүртгүүлээд мордуулахад зүгээр гаргачихаж байгаа юм. Түрүүлж ирээд цоллуулах болохоор минийх гэж мэдээд хасчихсан. Хүнийг нь хараад адууг нь хасдаг байж болохгүй л байх.
-Таныг шинэ цагийн адуутай болохоор тэгдэг юм болов уу?
-Надад эрлийз адуу бий. Гэхдээ би одоогоор уралдуулаагүй байна.
-Таны оролцож байсан үлгэр жишээ сайхан наадам нь хэдэн оны ямар наадам байсан бэ?
-Монгол хүнд наадам болгон сайхан. Тэр дундаа морь түрүүлж, айрагдвал илүү сайхан.Сүүлийн үед илүү дутуу хэл ам хэрүүл маргаан гардаггүйгээрээ сумын наадам л хамгийн сайхан болох шиг санагддаг ш дээ.
-Наадам болгон сайхан байх болтугай. Ярилцсанд баярлалаа.
-Морь айрагдана гэдэг олон хүний хөдөлмөр шингэсэн багийн амжилт. МУ-ын Тод манлай уяач Д.Мөнхбат, унаач хүү М.Мөнхдөлгөөн, Отгонбаатар, туслах уяач Тулгаа болон гар ганзага нийлсэн галынхаа хамт олонд “баярлалаа” гэж хэлмээр байна.
А.Энхжил
-Зургаан жилийн дараа төрийн наадмаас дахин айраг хүртлээ. Баяр хүргэе?
-Баярлалаа. 2010 онд АХ-ын 89 жилийн ойгоор миний Харцага бор хязаалан айргийн таваар хурдалж, улсын наадмын анхны айргийг авчирч байсан. Түүнээс өмнө 2007 онд “Хотгойдын хурд” баруун бүсийн уралдаан болон “Говьшанхын хурд-3” говийн бүсийн уралдаанд хонгор хязаалангаа айрагдуулж байлаа. 2009 оны улсын наадамд Харцага бор маань шүдлэн үрээ долоод давхиад, “Очирваанийн хурд”-д очиж гурваар давхиж байсан. Дараа жил нь хязаалан үрээ улсад айрагдчихаад Амарбаясгалант хийдийн нэрэмжит бүсийн уралдаанд түрүүлсэн. Өнгөрсөн жил энэ хээр соёолон маань хязаалан улсад долоогоор давхиад, Увс аймагт болсон баруун бүсийн наадамд түрүүлж, энэ хавар “Дүнжингаравын хурд” уралдаандаа аман хүзүүдээд, сая улсын наадамд гурваар давхилаа.
-Өнөө жилийн өмийг нээжээ дээ?
-Тэгсээн. Хээр соёолон маань аман хүзүүдэж, зээрд халзан нь гурваар давхиад, хаврын бүсийн уралдаанаас хоёр айраг хүртсэн.
-Халзан соёолон сая улсад мордсон уу?
-Хээр нь гүү хураагаагүй болохоор улсад уралдуулсан. Харин халзан нь гүү хураачихсан болохоор авч үлдээд сумынхаа ойд уралдуулж түрүүлгэсэн. Өнөө жил манай Алтанбулаг сумын 80 жилийн ой тохиож байгаа юм.
-Сумын ойд азарга түрүүлсэн. Бусад нас яаж давхисан бэ?
-Азарга түрүүлээд, соёолон маань өнгөнд явж байгаад нуур луу орчихсон. Бусад морио тавьчихсан юм.
-Тэгвэл улсад хэдэн насны морь мордуулсан бэ?
-Улсад хоёр соёолон мордуулсан. Нэг нь гурваар, нөгөө нь 18-аар давхилаа.
-Улсын наадмын дараа хангайн бүсэд очиж наадсан уу?
-Тэгсэн. Хээр маань дахин түрүүлсэн. Үүлдэрлэг байдлын тухайд жаахан үл ойлголцлын асуудал гарсан ч амжилтыг нь тооцсон. Миний хээр соёолон бол жинхэнэ монгол адуу. Эцэг нь Даваахүү Тод манлайн Цолмон халтарын төл цавьдар азарга байдаг. 2005 онд соёолон үрээ байхад нь надад “Аавыгаа дуурайсан ааширхаг адуу юм. Уяж чадахгүй байна. Чи чадвал уяа. Чадахгүй бол азарга тавиарай” гээд өгч байсан юм. Одоо 17,18-тай азарга бий.
-Та тэгээд уяж чадсан уу?
-Чадаагүй. Толгойдоо хүргэдэггүй адуу байгаа юм.
-Эх нь ямар гүү байдаг юм бэ?
-Хээр азарганы маань эх нь Баянцагаан гаралтай. Нямын Эрдэнэхуяг гэж хүнээс авсан. Тод манлай уяач Мөнхбатаа “Мөнгөний хэрэг байна. Дөрвөн гүү хямдхан зарна” гэж байна гэхээр нь би авсан юм. Тэрэн дунд ирсэн хээр гүүний төл. Эх хээр нь улаан нүдэн Дамдинсүрэн гэж хүний хурдан зэгэл, ороо Дагва гэж хүний хурдан халтарын цустай мундаг гүү. Тэгэхээр миний хээр соёолон тойруулга адууны холын цустай монгол адуу. Ямар нэг байдлаар хасах үндэс байхгүй. Дүнжингаравт айрагдчихаад Өвөрхангайд очиход мөн хасна гээд. Тэгэхээр нь халзанг нь өөр хүний нэрээр бүртгүүлээд мордуулахад зүгээр гаргачихаж байгаа юм. Түрүүлж ирээд цоллуулах болохоор минийх гэж мэдээд хасчихсан. Хүнийг нь хараад адууг нь хасдаг байж болохгүй л байх.
-Таныг шинэ цагийн адуутай болохоор тэгдэг юм болов уу?
-Надад эрлийз адуу бий. Гэхдээ би одоогоор уралдуулаагүй байна.
-Таны оролцож байсан үлгэр жишээ сайхан наадам нь хэдэн оны ямар наадам байсан бэ?
-Монгол хүнд наадам болгон сайхан. Тэр дундаа морь түрүүлж, айрагдвал илүү сайхан.Сүүлийн үед илүү дутуу хэл ам хэрүүл маргаан гардаггүйгээрээ сумын наадам л хамгийн сайхан болох шиг санагддаг ш дээ.
-Наадам болгон сайхан байх болтугай. Ярилцсанд баярлалаа.
-Морь айрагдана гэдэг олон хүний хөдөлмөр шингэсэн багийн амжилт. МУ-ын Тод манлай уяач Д.Мөнхбат, унаач хүү М.Мөнхдөлгөөн, Отгонбаатар, туслах уяач Тулгаа болон гар ганзага нийлсэн галынхаа хамт олонд “баярлалаа” гэж хэлмээр байна.
А.Энхжил


0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
5 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
5 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
6 цагийн өмнө Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрүүлсэн шүү
-
7 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
7 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
10 цагийн өмнө АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
10 цагийн өмнө МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
13 цагийн өмнө Фото - Азаргаа мордуулав
-
14 цагийн өмнө 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Өчигдөр, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дунд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дээд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд О.Баасанцэрэнгийн хү…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдаанд Э.Бат-…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ц.Амарсанаагийн хонг…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын хүрэн…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
-
2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд Х.Гарь…
-
2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд 106 да…
-
10 цагийн өмнө АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Өчигдөр, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
14 цагийн өмнө 153 азарга бүртгүүлжээ
-
10 цагийн өмнө МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Өчигдөр, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
5 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
13 цагийн өмнө Фото - Азаргаа мордуулав
-
Өчигдөр, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
7 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
5 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
7 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
6 цагийн өмнө Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрүүлсэн шүү
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна