Хонгор зээрд

Пүрэвжавын хүү Цэрэндоржийн хүү Пунцагнамжил, Зоригт бээстэй /Одоогийн Хэнтий аймгийн Дэлгэрхаан , Баянмөнх сумын нутгийн ноён байсан хүн/ нас чацуу байжээ. Үе тэнгийн хоёр наймаа хийж Пунцагнамжил Зоригт бээсээс Хонгор зээрд гэдэг үрээхэн азаргыг нь 30 адуугаар худалдаж авчээ. Пунцагнамжил Хонгор зээрдийгээ морь таних талаар олонд алдаршсан өвөг эцэгтээ авчирч үзүүлсэнд Пүрэвжав бээс Хонгор зээрдийг харуут “Манай гадаа уячихаад гэртээ харь даа” гэснээр энэ азарга Пүрэвжавынх болжээ. Хойтон жил нь Пүрэвжав Хонгор зээрдийгээ түрүүлгэж алдрыг нь мандуулах санаатай хөгшин болсон Элбэг хээрийгээ уялгүй орхижээ. Гэтэл Жунай уяач Пүрэвжаваас нууж Элбэг хээрийг уяад уралдахаар гарахад нь нууцгай мордуулжээ. Тэр наадамд Хонгор зээрд түрүүлж чадалгүй Элбэг хээр түрүүлжээ. Элбэг хээрийг үхсэнээс хойш нэг жил Хонгор зээрд аргагүй л түрүүлмээр байж. Гэтэл бас л санаснаар болсонгүй Погийн хээр гэгч азарга гэнэт цоорон түрүүлжээ. Энэ мэтээр Галшарын хурдан азарганууд Хонгор зээрдийг нэг хэсэгтээ түрүүлгэхгүй хавчаад байжээ. Гэвч Хонгор зээрд XX-р зууны 20-30-аад оны үед хурдан хурцаараа, биеийн гоо үзэмжээрээ нэрд гарч чадсан байна. О.Намнандоржийн бичсэн “Монголын хурдан морины тухай” гэдэг номын 20 дугаар хуудсанд нийтлэгдсэн Хонгор зээрдийн гар зургийг нутгийн ард олон их адилхан зураг гэж ярьж байв. Уран зураач Ш.Чойжил тэр зургаас хуулбарлан “Түмний эх” номны хавтасны зургийг бүтээсэн юм.
Энэ азарга бөгтгөр сайтай, урт налуу хондлойтой, зэнзгэр өндөр биетэй, их сайхан том азарга байжээ.
Хонгор зээрдэд ар халхын олон шинжээч өө өгөөгүй юм гэнэ лээ.
А.Баярмагнай