Аймгийн Алдарт уяач Ш.Уламбаяр: Морь уяад 17 жилийн дараа анхны түрүүгээ авч байлаа


Увс аймгийн Давст сумын уугуул, аймгийн Алдарт уяач Ш.Уламбаяртай хийсэн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-Аймгийн Аварга малчин байх нь ээ?
-Тиймээ, би арван хэдэн жил үхэр малласан. Дандаа л урт хөлийн мал маллаж байсан би сумын аварга болж ерээд онд 140 төл бойжуулж, аймгийн Аварга малчин болж байлаа. Тэгж байтал хувьчлал ч болж улсын Аваргат зүтгэж байсан маань талаар болсон.
-Харин уяа сойлго тааруулах болсон нь хэзэнээс вэ?
-Би удам залгасан уяач хүн. Миний аав Шинэн гэж Давстын унаган хүн. Гэхдээ намайг аравтайд өөд болсон. Хурдан хул морьдтой, сайн уяач байсан гэж хөгшдийн ярианд одоо ч нэр нь гардаг юм. Би багадаа унаж хурдлуулдаг л байлаа. Бас нутгийн Баатар хөгшний морийг ч их унасан. Тэр үед Мягмар, Баатар,манай хадам аав Далай нарын хөгшчүүлийн морь айраг түрүүнд л хурдалдаг, мундаг байлаа.
Миний хувьд 1978 оноос морь уяж эхэлсэн. Гэхдээ их олон жилийн дараанаас амжилтанд хүрсэн юм. Уг нь ч морьд сайн байсан л даа. Даанч тэр үед хулгай их, мал тэсгээдэггүй байлаа. Сумандаа дааганаас уяж, дөнөн хүртлээ түрүүлээд, тавтай тавлаж, дараа нь долоотой их насанд түрүүлж, тэр зунаа аймгийн 80 жилийн ойгоор 14-т ирж байсан хул бор морио тэр намар нь алдчихсан. Их ч эрэл сурал болсон, олоогүй. Бүүр сэтгэлээр унасан шүү.
-Олон жилийн дараа анхны амжилтаа үзүүлсэн гэлээ. Тэр нь хэзээ вэ?
-Анхны түрүүгээ 1995 онд сумын 70 жилийн ойгоор их насны зээрд мориороо авч, наадмын өм нээж байлаа. Дараа нь 98, 99 онуудад суманд дахин түрүүлсэн юм. Бас тавтайдаа нэг, их насанд нэг түрүүлсэн. Бусдад нь дандаа айрагдсан. Манай эцгийн адууны удамтай байсан юм.Ээж маань аавын адууг хадгалж байгаад надад өгсөн. Гэхдээ одоо байхгүй, хөөрхий өвчнөөр үхсэн. Үүнээс өмнө 1980 хэдэн онд сумын сургуулийн 40 жилийн ойгоор нэг айраг авч байсан юм байна. Өнөө Тэсийн голын унага гэдэг шиг. Манай Давстад дөрвөд унага л гэж ярина шүү дээ.
-Өөр таны нэрийг гаргасан ямар хүлгүүд байна?
-Халтар морь, хээр морь байна. Халтар морь хоёр түрүү, хоёр айрагтай. Тэс удмын бас нэг азарга байлаа. Тэсийн Тогтох гэж хүнээс авч байсан юм. Аавын адуу хул зүсмийн болохоор би ч тийм зүсэнд дуртай. Азаргаа зүсийг нь харж сонгосон.
-Шинэн гуайн хүүхдүүдээс өөр уяач байна уу?
-Манай аав ээж гурван хүүхэдтэй. Би нэг ах, нэг эгчтэй. Миний ах Шинэнгийн Боов гэж морины хорхойтой, уяа эвлүүлдэг нэгэн байлаа. Бурхан болсон л доо.
-Аавын тань хул морьдын удмаас одоо ч танд байгаа байх нь ээ?
-Тиймээ, саяхныг хүртэл байлаа. Одоо харин тасрах маягтай болчихлоо. Би 2013 онд бас бүх адуугаа алдчихлаа. 30 гаруй адуу байхгүй. Үлдсэн нь долоо, найм л байна. Манай энд мал хуй хадгалахад үнэхээр хэцүү газар шүү. Дандаа манаж, хашиж л байхгүй бол алдчихна. Харин сүүлийн хэдэн жилээс л гаднаа уядаг болоод байгаа юм.
-Адуу цуглуулж байна уу?
-Одоохондоо үгүй. Үлдсэн хэдэн морьдоо наана, цаана болгоод л байж байна. Бага адуунуудаа уяж байгаа. Энэ 90 жилдээ мордуулна даа.
-Давстаасаа гарч наадаж байв уу?
-Би ч Давстдаа л голдуу наадаж байна. Гэхдээ мэр сэр гарнаа. Сагилын наадамд очиж, таван настай морио тавлуулсан. Аймгийн 80 жилд хул морио мордуулсан ч сэтгэлд хүрээгүй. Хул морины уяа алдагдчихсан юм. Одоо гарч байгаа нь бага адунууд. Сумандаа л давхиж байна. Ер нь тэгээд морь сайхан хурдлаад байх юм бол сэтгэл сэргэж урам ороод, хаана наадам болно тэнд л явж байна, энэ уяачид. Морь сайн бол айлтгүй л дээ.
-Нутгийн залуучуудад багшилж байна уу?
-Даргаас эхлүүлээд хэдэн шавь бий. Манай залуучууд сайн уяж байна. Сая Сагил руу яваад айраг, түрүүтэй сайхан наадаад ирцгээлээ. Нэг залуу бооцоонд яваад хоёр түрүү авлаа. Бид чинь элдэв тэжээл, эм тариа хэрэглэдэггүй. Тийм болохоор хаврын уралдаанд оролцдоггүй юм.
-Танай суманд уламжлал болсон хичнээн уралдаан байна вэ?
-Улсын наадам л байна. Тэгээд уяачид хоорондоо бооцоо тавьж уралдана. Ойролцоох сумдын ойнуудад явна. Ингээд л зун дуусч байгаа юм даа.
-Таны хүүхдүүдээс морь уяж байна уу?
-Би гурван охин, нэг хүүтэй. Хүү маань аймагт ажилладаг. Цаг зав муутай болохоор хааяа нэг ирж морь л унах юм.
-Бидний яриа энд хүрээд өндөрлөж байна. Ярилцсанд баярлалаа.
"Тод магнай" сэтгүүл Увс аймгийн тусгай дугаар







0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
8 минутын өмнө Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
55 минутын өмнө Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
1 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10 соёолонгууд
-
2 цагийн өмнө З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
4 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
4 цагийн өмнө Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
6 цагийн өмнө 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
20 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
21 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
22 цагийн өмнө Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
22 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
22 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Өчигдөр, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Өчигдөр, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Өчигдөр, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дунд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дээд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд О.Баасанцэрэнгийн хү…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдаанд Э.Бат-…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ц.Амарсанаагийн хонг…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын хүрэн…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
Өчигдөр, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
Өчигдөр, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
2 цагийн өмнө З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Өчигдөр, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
21 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
20 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Өчигдөр, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
22 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
22 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
6 цагийн өмнө 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
4 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
4 цагийн өмнө Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
22 цагийн өмнө Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
55 минутын өмнө Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
1 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10 соёолонгууд
-
8 минутын өмнө Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна