УВС АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ Л.ЖАМСРАН: СААРАЛ МОРИОРОО САЙХАН НААДЛАА

Улс, бүсийн уралдаанаас нэг айраг, аймаг сумдын уралдаанаас дөрвөн түрүү, найман айраг хүртсэн Увс аймгийн Тэс сумын уугуул, аймгийн Алдарт уяач Лүжээгийн Жамсрангийн баярын сэтгэгдлийг уншигч танаа хүргэж байна.
-Увс аймгаас улсын шилдэг уяачид баяр хүргэе. 2015 он таны хувьд амжилт бүтээл арвин жил байжээ дээ?
-Баярлалаа. 2015 онд амжилттай сайхан наадаж, улсын шилдэг уяач болсондоо баяртай байна. 
-2015 онд хичнээн айраг, түрүү хүртсэн юм бэ?
-Хавар Увс аймгийн төвийн бүсийн уралдаанд саарал морио түрүүлгээд, зургаан сард Тэс сумын нутаг  дахь Цагаан эргийн овооны тахилганд аман хүзүүдүүлсэн. Олон морь уралддаг чансаа өндөр наадам л даа. Тэнд мөн шүдлэн айрагдуулсан. Дараа нь Увс аймгийн 90 жилийн ой баруун бүсийн уралдаанд гурван насны морь мордуулж, саарал морио айргийн гурав, азаргаа 11, шүдлэн үрээгээ  20 гаргаж  давхиулсан. 2015 онд том, жижиг наадмаас дөрвөн түрүү, найман айраг авсан байна лээ. 
-Саарал морь хаанахын адуу вэ?
-Тэсийн голын унага. Хамаатныхаа ах Лхагваа гэдэг хүнээс шүдлэн үрээ авч байсан юм. Саарал морь соёолонгоосоо уягдаж хоёр айрагдаад, хавчигтаа өнжиж, долоон настай орон нутгийн чанартай нэг бэсрэг наадамд айрагдсан. Түүнээс хойш айраг, түрүү ер нь алдаагүй дээ. 
-Энэ жил хэдэн настай юм бэ?
-11 настай. Саарал морь хоёр талын хурдтай адуу л даа. Лхагваа ахыг хэдэн адуугаа зарах гэж байгаа тухай сураг дуулаад очиж хоёр их морь, нэг гүү, нэг шүдлэн үрээ авч байсан юм.
-Бүсэд 11-р давхисан азарга нь...?
-Тэс сумын харьяат аймгийн Алдарт уяач Цээпил гэж хүний залуу Амартөр гээд ахаасаа авсан. Миний энэ азарга өнгөрсөн жил Тэс сумынхаа 90 жилийн ойд түрүүлсэн.  Үүнээс өмнө би Тэс сумын 80 жилийн ойгоор бас азарга түрүүлгэсэн хүн. Тэгэхэд Сарт хээр азарга маань түрүүлж байлаа. Хээр азарга одоо 22 настай. 
-Сарт хээр чинь танай өөрийн адуу юу?
-Увс аймгийн Зүүнговь сумаас Ийдэв гэдэг хүнээс  манай өвөө авч байсан юм билээ. Манай өвөөг нутгийнхан нь  “хар хөгшин” гэдэг юм.  Хээр азарга соёолондоо Малчин сумын ойд айрагдаад түүнээс хойш нэг их уягдаагүй юм билээ. Тэгж байгаад манай өвөөгийн тахьдаг Цагаан эргийн овооны тахилгат гурваар давхихад нь би анх хараад “зарах болов уу” гэж өвөө, ах хоёртоо хэлж байсан юм. Эзэнд нь ч бас хэлсэн тодорхой хариу өгөөгүй. Тэгсэн тэр намар нь хээр азарга ижилтэйгээ хулгайд алдагдаад Ийдэв гуай өвөөд үзүүлсэн юм билээ. Тэгэхэд нь өвөө “намар 10 сард тэдний өдөр ирэх юм байна” гэж хэлсэн нь ёсоор болж хээр азарга Тувагаас ирж,эзэн нь  баярласандаа юмуу тэр дор нь манайд авчирч өгсөн. Тэгээд би 2003 оны өвлөөс тэжээгээд, хавар нь Увс аймагт болсон бооцоот уралдаан болон зун нь Тэс сумын 80 жилийн ойд тус тус түрүүлгэсэн. Одоо Сарт хээрийн маань үр төлүүд их сайхан давхиж байгаа. 
-Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсан танд баярлалаа.
Б.Эрдэнэсүрэн