Унаган адуу нь улсад айрагдаж үзээгүй нэг ч сум Сүхбаатар аймагт байхгүй

Би адуучин хүний хүүхэд. Миний аав Наваанпэрэнлэй аймаг байгуулагдсаны 45 жилийн ойн жил Асгат сумын наадамд азарга, их насны түрүүг авч байсан юм. Асгат сумын нэг наадмаар азарга, их насны түрүүг нэг хүн авч байсан тохиолдол өөр байсан эсэхийг би л лав санадаггүй юм.
Би зургаан настайгаасаа уяа морь унаж, 10 настайгаасаа даага сургаж өссөн хүн. Тийм болохоор морин дээр өсч бойжсон монгол хүний нэг л гэж өөрийгөө боддог.
Сүхбаатар аймгийн морьд хурдан гэдгийг улсад нотлоход миний хувь нэмэр  бага ч гэсэн орсон гэж боддог. Батсүх, Онгуу, Буд, Усны-Эх зэрэг бидний есөн хүн Орлой хоршоог байгуулаад Орлой хонгор морийг авч улсад уралдахад тухайн үедээ хамгийн гол хандивыг миний бие гаргаж хүчин зүтгэж явсаар Хонгор морь маань улсад гурав, Их хурдад дөрөвт хурдалж аймгийнхаа нэрийг гаргасан юм. Хонгор морины энэ амжилтанд Сүхбаатарчууд үнэхээр баярлаж билээ.
Орлойн хонгор морио ивээн тэтгэж хайрлаж явсаны буян нь эргээд надад тусаж Их Монгол Улс байгуулагдсаны 800 жилийн ойгоор миний Цалин Мөнгөн хэмээх Асгатын унаган адуу хязаалан насандаа улсад айрагдаж Сүхбаатар аймаг Асгат сум гэж цоллуулсан юм. Тэжээл идэж үзээгүй, битүү хязааланг наадам болохоос 45 хоногийн өмнө Улаанбаатарт авч ирээд улсад айрагдуулсан тохиолдол тийм ч олон давтагдахгүй бизээ.
Сүхбаатар аймгийн бүх сум хурдтай гэдэгт огтхон ч эргэлзээ байхгүй. Миний тооцож ажигласнаар унаган адуу нь улсад айрагдаж үзээгүй нэг ч сум Сүхбаатар аймагт байхгүй.
Морь уяна гэдэг үнэхээр хүнд дээр нь оюун ухаан шаардсан ажил. Ийм ажлыг бидэн шиг зав чөлөө багатай хүмүүс хийх нь бүр ч хэцүү. Тийм болохоор миний хувьд хорхойгоо дарах төдий ганц, хоёр морь уях юм. Хамгийн гол нь морьдоо хараад таашаал авдаг л даа.
Сүхбаатар аймгийн Алдарт уяач, МУ-ын Гавьяат хуульч, Док.Проф Н.Жанцан
"Тод магнай" сэтгүүл