Хурдан хүлгийг шинжихдээ

2015 оны 10-р сарын 08 -нд

“Уяач зөвлөж байна” булангийн өнгөрсөн сарын дугаарт Тод манлай уяач Ц.Дуламсүрэн саатаж, “Зуны уяа сойлго, дээд гурван насны морьдын уяа сойлгын онцлог” сэдвээр зөвлөгөө өгснийг эрхэм уншигч та бүхэн санаж буй бизээ. Тод манлай залуу уяачид, морь сонирхогчдод адуугаа цаг ямагт ажиглаж байхыг аминчлан захисан. Адуу болгон өөр уяатай. Дээр нь тухайн жилийн онд оролт, зуншлага зэргээс хамаараад нэг адуунд жил бүр өөр өөр ажил хийгддэг талаар Тод манлайн зөвлөгөөнөөс мэдэж авсан байх.
Тод манлайн зөвлөгөөг дагаж, уяа морио ажиглахаар шийдсэн залуу уяачид, хурдан морины зүтгэлтнүүдэдээ мэдэхэд илүүдэхгүй хэд хэдэн төрлийн зөвлөгөөг өгөхөөр зэхлээ. Мэдээж та уяа морьдынхоо удам угшлыг сайтар судалсан байх. Удам угшлыг нь хөөж хурдлах магадлалтай хэмээн үзсэн адуугаа уяхаар зэхэж буй бол дор дурьдсан цөөн хэдэн энгийн шинжээр шинжээд үзээрэй.
Хурдан морийг таних олон шинж бий. Хамгийн эхлээд дэл, сүүл зэргийг ажиглан дүгнэж болно. Дэл, сүүл нь тунсаг, жигд, зөөлөн байх нь хурдан адууны шинж хэмээн үздэг. Дэл, сүүлээр шинжсэний дараа арьсаар нь шинжих гээд үз дээ. Нимгэн, хийгээд элбэг арьстай байвал махан бариагүй, хурдлах чадвар сайтай гэсэн үг. Эсрэгээрээ зузаан арьстай бол уналгаа, эдэлгээнд ашиглах нь зөв шийдэл болох бизээ. Ийнхүү дэл, сүүл, арьс буюу гадаад байдлыг шинжсэний дараа дотор эрхтний байдлыг толгой хэсгээс шинжих боломжтой. Жишээлбэл хоёр нүдний хоорондох зай хичнээн их байна, хамрын савхан яс төдий чинээ өргөн байдаг. Энэ нь амьсгалахад саадгүй буюу нөгөө талаараа хавирганы матаас сайтайг илтгэж буй юм.
Хурдан моринд нүд их чухал хэмээн уяачид ярьдаг. Нүдээр элгийг шинжиж, тунгалаг байвал эрүүл элэгтэй адуу хэмээн тооцож болно. Элэгний үйл ажиллагаа хэвийн байх нь адууны тамир тэнхээ хийгээд бусад олон зүйлд нөлөөлдөг.
Зузаан хөмсгийг зориг зүрхтэйн шинж хэмээн үзэх нь бий. Өөрөөр хэлбэл хөмсгөөр тухайн адууны сэтгэлийг мэдэх боломжтой. Нүдний дэлгэц том, зузаан хөмсөгтэй адууг “зоригтой адуу” хэмээн уяачид ихэд үнэлдэг. Ийм адууг баргийн ачааллыг даах бөгөөд, уяаны бага зэргийн алдааг тоодоггүй гэдэг. Харин эсрэгээрээ нарийн духтай, жартгар нүд, нимгэхэн зовхитой бол зүрх муутай хэмээн ойлгож болно.
Адууны шүд насыг илтгэхээс гадна мөн хурдлах чадварыг илтгэдэг. Ойрхон, жижигхэн шүдтэй адууг дээхэн үеийн уяачид тэгтлээ ойшоодоггүй хэр нь өргөн, дэрэвгэр шүдтэй адууг хурдан шинжтэй хэмээн үнэлдэг байжээ. Түүнчлэн адууны туурайгаар бярыг мэддэг хэмээдэг. Өөрөөр хэлбэл зузаан туурайтай, өсгий өндөртэй адууг бяртай, эсрэгээрээ бол бяр муутай хэмээн ойлгож болох нь.
Эдгээр энгийн шинжээр шинжиж, хурдлах чадвартай эсэхийг таньсан бол уяаны ажилдаа анхаарал хандуулах цаг нь болжээ.
Уяаны ажил эхлэхийн өмнө “адуу болгон өөр уяатай” гэдгийг дахин нэг санах нь зөв бизээ. Уяа моринд ажил хийхдээ дараах зүйлүүдийг анхаарахад илүүдэхгүй биз.
"Тод магнай" сэтгүүл №67
Тод манлайн зөвлөгөөг дагаж, уяа морио ажиглахаар шийдсэн залуу уяачид, хурдан морины зүтгэлтнүүдэдээ мэдэхэд илүүдэхгүй хэд хэдэн төрлийн зөвлөгөөг өгөхөөр зэхлээ. Мэдээж та уяа морьдынхоо удам угшлыг сайтар судалсан байх. Удам угшлыг нь хөөж хурдлах магадлалтай хэмээн үзсэн адуугаа уяхаар зэхэж буй бол дор дурьдсан цөөн хэдэн энгийн шинжээр шинжээд үзээрэй.
Хурдан морийг таних олон шинж бий. Хамгийн эхлээд дэл, сүүл зэргийг ажиглан дүгнэж болно. Дэл, сүүл нь тунсаг, жигд, зөөлөн байх нь хурдан адууны шинж хэмээн үздэг. Дэл, сүүлээр шинжсэний дараа арьсаар нь шинжих гээд үз дээ. Нимгэн, хийгээд элбэг арьстай байвал махан бариагүй, хурдлах чадвар сайтай гэсэн үг. Эсрэгээрээ зузаан арьстай бол уналгаа, эдэлгээнд ашиглах нь зөв шийдэл болох бизээ. Ийнхүү дэл, сүүл, арьс буюу гадаад байдлыг шинжсэний дараа дотор эрхтний байдлыг толгой хэсгээс шинжих боломжтой. Жишээлбэл хоёр нүдний хоорондох зай хичнээн их байна, хамрын савхан яс төдий чинээ өргөн байдаг. Энэ нь амьсгалахад саадгүй буюу нөгөө талаараа хавирганы матаас сайтайг илтгэж буй юм.
Хурдан моринд нүд их чухал хэмээн уяачид ярьдаг. Нүдээр элгийг шинжиж, тунгалаг байвал эрүүл элэгтэй адуу хэмээн тооцож болно. Элэгний үйл ажиллагаа хэвийн байх нь адууны тамир тэнхээ хийгээд бусад олон зүйлд нөлөөлдөг.
Зузаан хөмсгийг зориг зүрхтэйн шинж хэмээн үзэх нь бий. Өөрөөр хэлбэл хөмсгөөр тухайн адууны сэтгэлийг мэдэх боломжтой. Нүдний дэлгэц том, зузаан хөмсөгтэй адууг “зоригтой адуу” хэмээн уяачид ихэд үнэлдэг. Ийм адууг баргийн ачааллыг даах бөгөөд, уяаны бага зэргийн алдааг тоодоггүй гэдэг. Харин эсрэгээрээ нарийн духтай, жартгар нүд, нимгэхэн зовхитой бол зүрх муутай хэмээн ойлгож болно.
Адууны шүд насыг илтгэхээс гадна мөн хурдлах чадварыг илтгэдэг. Ойрхон, жижигхэн шүдтэй адууг дээхэн үеийн уяачид тэгтлээ ойшоодоггүй хэр нь өргөн, дэрэвгэр шүдтэй адууг хурдан шинжтэй хэмээн үнэлдэг байжээ. Түүнчлэн адууны туурайгаар бярыг мэддэг хэмээдэг. Өөрөөр хэлбэл зузаан туурайтай, өсгий өндөртэй адууг бяртай, эсрэгээрээ бол бяр муутай хэмээн ойлгож болох нь.
Эдгээр энгийн шинжээр шинжиж, хурдлах чадвартай эсэхийг таньсан бол уяаны ажилдаа анхаарал хандуулах цаг нь болжээ.
Уяаны ажил эхлэхийн өмнө “адуу болгон өөр уяатай” гэдгийг дахин нэг санах нь зөв бизээ. Уяа моринд ажил хийхдээ дараах зүйлүүдийг анхаарахад илүүдэхгүй биз.
"Тод магнай" сэтгүүл №67
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
48 минутын өмнө Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрүүлсэн шүү
-
1 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
1 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
4 цагийн өмнө АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
4 цагийн өмнө МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
8 цагийн өмнө Фото - Азаргаа мордуулав
-
8 цагийн өмнө 153 азарга бүртгүүлжээ
-
22 цагийн өмнө Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
22 цагийн өмнө Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
23 цагийн өмнө Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Өчигдөр, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дунд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дээд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд О.Баасанцэрэнгийн хү…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдаанд Э.Бат-…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ц.Амарсанаагийн хонг…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын хүрэн…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
-
2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд Х.Гарь…
-
2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд 106 да…
-
2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд ангилалд эхний …
-
2024 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд насны уралдаанд…
-
4 цагийн өмнө АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Өчигдөр, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
22 цагийн өмнө Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
8 цагийн өмнө 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
4 цагийн өмнө МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
8 цагийн өмнө Фото - Азаргаа мордуулав
-
Өчигдөр, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
23 цагийн өмнө Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
22 цагийн өмнө Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
1 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
1 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
48 минутын өмнө Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрүүлсэн шүү
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна