Аймгийн Алдарт уяач Д.Түдэв: Морь уяад дөчөөд жилийн дараа цолтой уяач боллоо


-Шинэхэн аймгийн Алдартад баяр хүргэе. Хусуур сойз бүслэн, уяа сойлго тааруулаад хичнээн жил болж байна вэ?
-1973 онд Сүхбаатар аймгийн Эрдэнэцагаанд цэргийн алба хааж ирээд л морь уях ажилд хорхойсох болсон. Тэр цагаас дөчөөд жилийн дараа аймгийн Алдарт уяач гэсэн энэ эрхэм цолыг хүртлээ. Миний энэ олон жилийн хөдөлмөр, амжилтыг Дэлгэрхангай сумын болон Дундговь аймгийн “Нарны хүлэг” уяачдын холбоо ийнхүү үнэлсэнд баяртай байна. Олон жил хурдан тууртын хийморьт сүслэж явсаны минь буян юм даа.
Өнгөрсөн хугацаанд юу эсийг үзэхэв. Газрын хол ойроос түүртэлгүй өвөл зун, халуун хүйтэнээс ажралгүй л зүтгэсэн. Эхэндээ ч 10, 20-ын дотор модтой модгүй л давхиулна шүү дээ. Манай Дэлгэрхангай сум аймгаасаа хол зайтай болохоор уяачид аймгийн наадам тэр бүр зорьж чаддаггүй байлаа. Ах нь аймгийн наадамд дөрөв, таван удаа л очиж нэг морио зургаалуулж, хоёр ч морь арвын дотор давхиулсан. Харин өнгөрсөн намар болсон “Ардчилал-2012” уралдаанд хар морь маань аман хүзүүнд хурдлаж, үнэхээр их баярлуулсан.
-Сумандаа хэр амжилттай наадаж байв?
-Сумандаа бол нэлээд олон айраг, түрүүтэй. Манай нутгийн Содномпилын хурдан азарганы төл хар морь, хул азарга надад бий. Хул азарга сумандаа гурав түрүүлж, тав аман хүзүүдэн, тав айрагдсан. Хар морь дөрөв түрүүлж, гурав аман хүзүүдэн, долоо айрагдсан. Одоо хул азарганы төлүүдээс ганц нэг нь их хурдан байна.
-Өөр таны нэрийг гаргаж байгаа ямар ямар хурдан адуу байна вэ?
-Байхгүй шахуу. Манай нутагт 10 жилийн давтамжтай хоёр ч удаа зуд болсон. 1999 оны зуднаар би хамаг адуугаа бараад, дөрөв, тавхан бага адуутай л үлдсэнээс ганц шүдлэн үрээгээрээ азарга тавьсан юм. Ё.Буддоржийн хурдан хээр азарганы төл энэ шүдлэн үрээ хэд, хэдэн айраг түрүү авчирсан даа. Гэтэл харамсалтай нь 2009 оны зуднаар дахиад бүх адуугаа алдчихаад, ганц ч гүүгүй, гуравхан азаргатай хоцорсон. Эр юм чинь учир нь олдоно доо ухааны юм бодож байтал хавар нь гүүгүй азарганууд зодолдоод амаргүй юм билээ. Тэгээд хэдэн гүү авчирч, одоо тоолохтойгоо болоод байгаа. Үлдсэн гурван азаргаа хооронд нь уралдуулж байгаад арай дөмгийг нь уяад хэсэг наадлаа. Бас нэгийг нь засаад морь болгосон. Энэ нь дээр ярьсан миний хурдан хар морь маань юм.
- Алдарт улс бүсийн томоохон наадмуудад оролцож байв уу?
- Улсын наадамд явж байгаагүй ээ. Харин хоёр гурван бүсийн наадамд оролцож байлаа. 1995 оны Есөнзүйлийн даншигт хурдан хонгор халзан морь, хүрэн азарга хоёртойгоо очсон. Хонгор халзан хүүхдээ унагачихаад 400 хавьд орж ирсэн. Харин хүрэн азарга 13-аар хурдалсан. Би чинь морьдоо том наадамд айрагдуулж чаддаггүй ч бага наадамд айраг мултарчихдаггүй уяач даа. Одоо хүү бас морь уяж байгаа. Энэ жил сумын Алдарт уяачаар тодорхойлогдсон, бараг авчих байхаа.
-Аав хүү уяачдыг морины босоо цагаан хийморь өнөд ивээж байг. Баярлалаа.
А.Энхжил


0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Даваа, 16:25 минут ММСУХ-ны 30 жилийн ой, "Их хурд-10" уралдаанд эхни…
-
8-р сарын 05 -нд Сүүт гүүний унагыг шүтсү...
-
8-р сарын 04 -нд Зүүн бүсийн сонгомол бага ангилалд Ц.Мягмардоржийн…
-
8-р сарын 02 -нд Зүүн бүсийн сонгомол дээд насны ангилалд Х.Нурлаты…
-
8-р сарын 02 -нд Зүүн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Э.Бямбасү…
-
7-р сарын 30 -нд Говийн бүсэд Д.Ариуннарангийн хээр хязаалан түрүүл…
-
7-р сарын 30 -нд Говийн бүсэд М.Адъяабаатарын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
7-р сарын 30 -нд Зүүн бүсэд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зээрд түрүүлжээ
-
7-р сарын 30 -нд Говийн бүсэд Б.Отгонсэлэнгийн хээр морь түрүүлжээ
-
7-р сарын 30 -нд Баруун бүсийн сонгомол дээд насны ангилалд Т.Цэенд…
-
7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Г.Пүрэвсүрэнгийн хүрэн халзан даага түр…
-
7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд С.Хүдэрчулууны зээрд соёолон түрүүлжээ
-
7-р сарын 29 -нд Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн халтар морь түрүүлл…
-
7-р сарын 29 -нд Говийн бүсэд Б.Баярмагнайн бор соёолон түрүүллээ
-
7-р сарын 29 -нд Баруун бүсэд О.Баатарын хонгор соёолон түрүүллээ
-
7-р сарын 29 -нд Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн Гоё хээр азарга түр…
-
7-р сарын 29 -нд Говийн бүсэд Б.Тогтохын хүрэн халзан азарга түрүүл…
-
7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Б.Саянсанаагийн халиун азарга түрүүллээ
-
7-р сарын 28 -нд Баруун бүсийн сонгомол бага насны ангилалд Л.Нямба…
-
7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд А.Ариунболдын зээрд даага түрүү магна…
-
7-р сарын 28 -нд Баруун бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд эхний 1…
-
7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Б.Дагвабазарын хээр хязаалан түрүүллэ…
-
7-р сарын 28 -нд Зүүн бүсэд Б.Баярхүүгийн зээрд шүдлэн түрүүллээ
-
7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Батдоржийн Ганбаярын хээр халзан шүдл…
-
7-р сарын 28 -нд Увс аймагт болсон баруун бүсийн уралдаануудад түрү…
-
7-р сарын 28 -нд Баруун бүсийн шүдлэн насны морьд гарааны зурхай ру…
-
7-р сарын 28 -нд Зүүн бүсэд Ж.Батзоригийн хар хязаалан түрүүллээ
-
7-р сарын 28 -нд Дорнод аймагт болсон "Зүүн бүсийн хурд" уралдаануу…
-
7-р сарын 28 -нд Зүүн бүсэд 113 хязаалан бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 27 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач Д.…
-
7-р сарын 27 -нд Хангайн бүсэд Б.Гөлөгсайханы бор шүдлэн түрүүллээ
-
7-р сарын 27 -нд Хөдөлмөрийн баатар Б.Далай нутагтаа "Цэнхэр тэнгэ…
-
7-р сарын 27 -нд Хангайн бүсэд 121 соёолон мордож, Н.Мөнхийн бор ха…
-
7-р сарын 27 -нд Хангайн бүсэд 147 хязаалан мордож, Г.Хишигбатын хэ…
-
7-р сарын 26 -нд "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдаанд эхний 10-т ху…
-
7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд М.Мөнхбатын хул морь түрүүллээ
-
7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд Н.Мөнхзоригийн хээр азарга түрүүллээ
-
7-р сарын 25 -нд "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол бага…
-
7-р сарын 25 -нд "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол дунд…
-
7-р сарын 25 -нд "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол дээд…
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
2025 оны 7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна